Soạn bài Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt lớp 6 được Đọc tài liệu biên soạn với mong muốn giúp các em ôn tập kĩ hơn kiến thức cần ghi nhớ trong chương trình Ngữ văn 6 tập 1.
Bạn đang xem: soạn bài giao tiếp văn bản và phương thức biểu đạt
Soạn bài Giao tiếp văn bản và phương thức biểu đạt chi tiết cụ thể
I. Tìm hiểu chung về văn bản và phương thức biểu đạt
Bài tập trang 16 – sgk
1. Văn bản và mục đích giao tiếp
a) Trong đời sống, khi có một tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng (ví dụ: muốn khuyên nhủ người khác một điều gì, có lòng yêu mến bạn, muốn tham gia một hoạt động do nhà trường tổ chức,…) mà cần biểu đạt cho mọi người hay ai đó biết, thì em lam thế nào ?
Bạn đang đọc: Soạn bài Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt | Soạn văn 6
b ) Khi muốn biểu đạt tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng ấy một cách không thiếu, toàn vẹn cho người khác hiểu, thì em phải làm như thế nào ?c ) Đọc câu ca dao sau và vấn đáp thắc mắc :Ai ơi giữ chí cho bềnDù ai xoay hướng đổi nền mặc ai .Em hãy nhận xét : Câu ca dao này được sáng tác ra để làm gì ? Nó muốn nói lên yếu tố ( chủ đề ) gì ? Hai câu 6 và 8 link với nhau như thế nào ( về luật thơ và về ý ) ? Như thế đã biểu đạt toàn vẹn một ý chưa ? Theo em, câu ca dao đó đã hoàn toàn có thể coi là một văn bản chưa ?d ) Lời phát biểu của thầy ( cô ) hiệu trưởng trong lễ khai giảng năm học có phải là một văn bản không ? Vì sao ?đ ) Bức thư em viết cho bè bạn hay người thân trong gia đình có phải là một văn bản không ?e ) Những đơn xin học, bài thơ, truyện cổ tích ( kể miệng hay được chép lại ), câu đối, thiếp mời dự đám cưới, … có phải đều là văn bản không ? Hãy kể thêm những văn bản mà em biết .
Trả lời
a ) Khi cần biểu đạt một điều gì đó ( một tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng, … ) cho người khác biết thì ta dùng ngôn từ nói hoặc viết ( hoàn toàn có thể một câu hoặc nhiều câu ) .b ) Một câu thường mang một nội dung nào đó tương đối toàn vẹn. Nhưng để biểu đạt những nội dung thực sự rất đầy đủ, toàn vẹn một cách rõ ràng thì một câu nhiều khi không đủ .Khi đó em phải dùng văn bản để biểu đạt thì mới bảo vệ cho người khác hiểu được vừa đủ, toàn vẹn, rõ ràng tư tưởng, tình cảm của mình .c ) Câu ca dao được sáng tác ra để khuyên nhủ con người cần giữ được ý chí của mình, không nên giao động trong bất kỳ thực trạng nào .- Chủ đề của văn bản là giữ chí cho bền .- Chủ đề này được nêu ra ở câu 6 .- Câu 8 nói rõ thêm, giữ chí cho bền nghĩa là gì, là không giao động khi người khác đổi khác chí hướng ” .Chí hướng đây là ” chí hướng, hoài bão, lí tưởng “, vần là yếu tố link hai câu ( bền – nền ). Mạch lạc là quan hệ lý giải của câu sau đôi với câu trước, làm rõ ý cho câu trước .d ) Lời thầy ( cô ) hiệu trưởng phát biểu trong lễ khai giảng năm học là một văn bản ( nói ) vì :- Nó gồm một chuỗi lời- Có chủ đề : Thường là nêu thành tích, hạn chế trong năm học vừa mới qua, đề ra và lôi kéo thực thi tốt trách nhiệm của năm học mới .- Các bộ phận của bài phát biểu link ngặt nghèo với nhau theo chủ đề và cách diễn đạt .đ ) Bức thư cũng là một dạng văn bản viết. Nó có chủ đề và thường là thông tin tình hình của người viết, hỏi han tình hình của người nhận ;- Vì vậy, viết thư cũng có nghĩa là tạo lập một văn bản .
e) Những đơn xin học, bài thơ, truyện cổ tích (kể miệng hay được chép lại), câu đối, thiếp mời dự đám cưới, … có phải đều là văn bản.
Ngoài ra, bài tập làm văn ( viết hay nói ), thư cảm ơn, một bài trò chuyện chuyên đề, … cũng là văn bản .
2. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản
6 kiểu văn bản tương ứng với 6 phương thức biểu đạt :
Bài tập: Với các tình huống giao tiếp sau, hãy lựa chọn kiểu văn bản với phương thức biểu đạt tương ứng:
– Hai đội bóng đá muốn xin phép sử dụng sân vận động của thành phố ( Hành chính – công vụ )- Tường thuật diễn biến trận đấu bóng đá ( Tự sự )- Tả lại những pha bóng đẹp trong trận đấu ( Miêu tả )- Giới thiệu quy trình xây dựng và thành tích tranh tài của hai đội ( Thuyết minh )- Bày tỏ lòng thương mến môn bóng đá ( Biểu cảm )- Bác bỏ quan điểm cho rằng bóng đá là môn thể thao tốn kém, làm tác động ảnh hưởng không tốt tới việc học tập và công tác làm việc của nhiều người. ( Nghị luận )
Trả lời
– Hai đội bóng đá muốn xin phép sử dụng sân vận động của thành phố : Văn bản hành chính – công vụ : Đơn từ .- Tường thuật diễn biến trận đấu bóng đá : Văn bản tự sự .- Tả lại những pha bóng đẹp trong trận đấu : Văn bản miêu tả .- Giới thiệu quy trình xây dựng và thành tích tranh tài của hai đội : Văn bản thuyết minh .- Bày tỏ lòng yêu quý bóng đá : Văn bản biểu cảm .- Bác bỏ quan điểm cho rằng bóng đá là môn thể thao tốn kém, làm tác động ảnh hưởng không tốt đến việc học tập và công tác làm việc của nhiều người : Văn bản nghị luận .
II.Luyện tập
Bài 1 – Trang 17 sgk
Các đoạn văn, thơ dưới đây thuộc phương thức biểu đạt nào ?
a) Một hôm, mẹ Cám đưa cho Tấm và Cám mỗi đứa một cái giỏ, sai đi bắt tôm, bắt tép và hứa, đứa nào bắt được đầy giỏ sẽ thưởng cho một cái yếm đỏ. Tấm vốn chăm chỉ, lại sợ dì mắng nên mải miết suốt buổi bắt đầy một giỏ cả tôm lẫn tép. Còn Cám quen được nuông chiều, chỉ ham chơi nên mãi đến chiều chẳng bắt được gì. Thấy Tấm bắt được đầy giỏ, Cám bảo chị:
Xem thêm: Tia tử ngoại là sóng điện từ có bước sóng?
Chị Tấm ơi, chị Tấm !Đầu chị lấmChị hụp cho sâuKẻo về dì mắng .Tấm tưởng thật, hụp xuống thì Cám trút hết giỏ tôm tép của Tấm vào giỏ mình, rồi chạy về nhà trước .( Tấm Cám )
Xem thêm: dioxide là gì
b) Trăng đang lên. Mặt sông lấp loáng ánh vàng. Núi Trùm Cát đứng sừng sững bên bờ sông thành một khối tím thẫm uy nghi, trầm mặc. Dưới ánh trăng, dòng sông sáng rực lên, những con sóng nhỏ lăn tăn gợn đều mơn man vỗ nhẹ vào hai bên bờ cát.
( Khuất Quang Thụy, Trong cơn gió lốc )
c) Muốn xây dựng một đất nước giàu mạnh thì phải có nhiều người tài giỏi. Muốn có nhiều người tài giỏi thì học sinh phải ra sức học tập văn hóa và rèn luyện thân thể, bởi vì chỉ có học tập và rèn luyện thì các em mới có thể trở thành những người tài giỏi trong tương lai.
(Trích Tài liệu hướng dẫn đội viên)
d) Trúc xinh trúc mọc đầu đình
Em xinh em đứng một mình cũng xinh .( Ca dao )
đ) Nếu ta đẩy quả địa cầu quay trục theo hướng từ tay trái sang tay phải mà chúng ta gọi là hướng từ tây sang đông thì hầu hết các điểm trên bề mặt quả địa cầu đều chuyển động, đều thay đổi vị trí và vẽ thành những đường tròn.
( Theo Địa lí 6 )
Trả lời
Mục đích tiếp xúc của các văn bản :a. Kể lại chuyện Tấm bị Cám lừa lấy hết tôm tép. ( Tự sự )b. Miêu tả lại cảnh đêm trăng. ( Miêu tả )c. Kêu gọi, thuyết phục học viên nỗ lực học tập và rèn luyện ; ( Nghị luận )d. Bày tỏ tâm tình ; ( Biểu cảm )đ. Giới thiệu về sự quay của Trái Đất ( Thuyết minh )
Bài 2 – Trang 18 sgk
Truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên thuộc kiểu văn bản nào ? Và sao em biết như vậy ?
Trả lời
– Truyền thuyết “ Con Rồng, cháu Tiên ” thuộc văn bản tự sự .- Vì : Mục đích tiếp xúc của truyện là trình diễn diễn biến vấn đề .
Soạn bài Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt ngắn nhất
Bài tập trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 1- Hai đội bóng đá muốn xin phép sử dụng sân vận động của thành phố : Văn bản hành chính – công vụ : Đơn từ .- Tường thuật diễn biến trận đấu bóng đá : Văn bản tự sự .- Tả lại những pha bóng đẹp trong trận đấu : Văn bản miêu tả .- Giới thiệu quy trình xây dựng và thành tích tranh tài của hai đội : Văn bản thuyết minh .- Bày tỏ lòng yêu quý bóng đá : Văn bản biểu cảm .- Bác bỏ quan điểm cho rằng bóng đá là môn thể thao tốn kém, làm ảnh hưởng tác động không tốt đến việc học tập và công tác làm việc của nhiều người : Văn bản nghị luận .Bài 1 trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 1a ) Phương thức tự sự – kể chuyện : vì có người, có việc, diễn biến của vấn đề .b ) Phương thức miêu tả : tả cảnh vạn vật thiên nhiên đêm trăng trên sông .c ) Phương thức nghị luận : bàn luận về yếu tố làm cho quốc gia giàu mạnh .d ) Phương thức biểu cảm : bộc lộ sự tự tin và xinh đẹp của cô gái .đ ) Phương thức thuyết minh : trình làng hướng quay của địa cầu .Bài 2 trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 1- Truyền thuyết “ Con Rồng, cháu Tiên ” thuộc văn bản tự sự .- Vì : Mục đích tiếp xúc của truyện là trình diễn diễn biến vấn đề, kể người, có lời nói, hành vi theo một diễn biến nhất định, đi đến một tác dụng ở đầu cuối bộc lộ một ý nghĩa ( lý giải, suy tôn nguồn gốc của người Việt ) .
Nội dung cần ghi nhớ
- Giao tiếp là hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ.
- Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết, mạch lạc, vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiếp.
- Có 6 văn bản thường gặp với các phương thức biểu đạt tương ứng: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành chính – công vụ.
Bài soạn Giao tiếp văn bản và phương thức biểu đạt lớp 6 giúp các em học sinh dễ dàng nắm được định nghĩa giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt văn bản. Từ đó các em có thể trả lời đầy đủ và chi tiết các câu hỏi trong sách giáo khoa, phân biệt được các kiểu văn bản như tự sự, miêu tả, biểu cảm, tự luận,… Cùng tham khảo thêm phần soạn văn 6 tập 1 để chuẩn bị các bài học tiếp theo em nhé!
Xem thêm: Phương thức biểu đạt là gì? Có mấy loại? Cách nhận biết?
Xem thêm:
Bài trước : Từ và cấu trúc của từ Tiếng ViệtBài sau : Soạn bài Thánh Gióng
Bình luận